ভেন্দিৰ কীট-পতঙ্গ, ৰোগ আৰু পুষ্টিহীনতা আৰু ইয়াৰ নিয়ন্ত্ৰণ

ভেন্দিৰ কীট-পতঙ্গ আৰু ইয়াৰ নিয়ন্ত্ৰণ

১। ফল আৰু ডাল বিন্ধা কৰা পোক:

ক্ষতিৰ লক্ষণ:

- ফুটফুটীয়া দাগ থকা পলুৱে ভেণ্ডিত ফুটা কৰি অনিষ্ট কৰে

নিয়ন্ত্ৰণৰ দিহা:

- পোকে আক্ৰমণ কৰা ভেণ্ডি আৰু ডালবোৰবোৰ চিঙি আনি ধ্বংস কৰি পেলাব লাগে

- বিঘাই প্ৰতি ৩০ কিলোগ্ৰাম নিমৰ খলিহৈ ভেণ্ডি গঁজাৰ পিছতে প্ৰয়োগ কৰিব লাগে আৰু ৩০ দিনৰ অন্তৰে অন্তৰে পুনৰ দুবাৰ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে

- নিমৰ পৰা তৈয়াৰী কীটনাশক অনুমোদিত হাৰত স্প্ৰে কৰিব লাগে

২। মোৱা পোকঃ

ক্ষতিৰ লক্ষণ:

- থুপ খাই থকা উৰহ সদৃশ কিছুমান পোকে ভেণ্ডিৰ আগলি অংশ, কলি আৰু পাতৰ তলপিঠিত আক্ৰমণ কৰি সেইবোৰ অনিষ্ট কৰে

নিয়ন্ত্ৰণৰ দিহা:

- মোৱাপোকে আক্ৰমণ কৰা ভেণ্ডিৰ আগলি অংশ চিঙি ধ্বংস কৰি পেলাব লাগে

- নিমৰ পৰা তৈয়াৰী কীটনাশক অনুমোদিত হাৰত স্প্ৰে কৰিব লাগে

- ফুল ফুলাৰ আগতে ডাইমেথৱেট (Dimethoate 30 EC) -প্ৰতি লিটাৰ পানীত ২ মিলিলিটাৰ হিচাপে স্প্ৰে কৰিব লাগে

৩। পাত শোহনী পোক (Leaf Hopper):

ক্ষতিৰ লক্ষণ:

- পাতবোৰ দেই যোৱা নিচিনা হয়

- পাতবোৰ ঘেৰ খাই আৰু মুগা বৰণীয়া হয়

- আক্ৰান্ত গছবো্ৰৰ বৃদ্ধি বাধাপ্ৰাপ্ত হয়

নিয়ন্ত্ৰণৰ দিহা:

- এই পোকে আক্ৰমণ কৰিব পৰা বিকল্প শস্য ধ্বংস কৰি পেলাব লাগে যাতে ভেণ্ডি খেতি শেষ হোৱাৰ পিছত ই থাকি নেযায়

- ভেণ্ডি খেতিৰ মাজত অন্তৰ্ৱতী শস্য হিচাপে মাকৈ খেতি কৰা

- নিমৰ পৰা তৈয়াৰী কীটনাশক স্প্ৰে কৰা

- ৰাসায়নিক নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে Thiamethoxam 25% WG (১ বিঘা শস্যৰ বাবে ১৩ গ্ৰাম ৬৬ – ১৩৩ লিটাৰ পানীত) Imidacloprid 70% W (১ বিঘা শস্যৰ বাবে ৪ গ্ৰাম ৫০ – ৬৩ লিটাৰ পানীত

- Dimethoate 30% EC (১ বিঘা শস্যৰ বাবে ২৬৪ মিলিলিটাৰ ৬৬ – ১৩৩ লিটাৰ পানীত)

৪। বগা মাখি (Whitefly):

ক্ষতিৰ লক্ষণ:

- পাতত শেতা দাগ পৰে আৰু পিছলৈ হালধীয়া হৈ গোটেই পাতখিলাতে বিয়পি পৰে, পাতখিলা সৰি পৰে

- পাতত ছাঁই বৰণীয়া ভেঁকুৰ ধৰে

- কোমল কলিবোৰ সৰি পৰে আৰু ফল নধৰে

নিয়ন্ত্ৰণৰ দিহা:

- পথাৰখন পৰিষ্কাৰ কৰি ৰখাখিব লাগে

- পথাৰখনৰ চাৰিওকাষে বেৰাত ৪ শাৰী মাকৈৰ খেতি কৰা

- কাষত পদিনাৰ খেতি কৰিলে তাৰ গোন্ধত এই পোক আঁতৰি যায়

- কীট আকৰ্ষণকাৰী উদ্ভিদ হিচাপে ফ্ৰেন্সবোনৰো খেতি কৰিব পাৰি

- নিমৰ পৰা তৈয়াৰী কীটনাশক স্প্ৰে কৰিব লাগে

- ৰাসায়নিক নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে Thiamethoxam 25% WG (১ বিঘা শস্যৰ বাবে ১৩ গ্ৰাম ৬৬ – ১৩৩ লিটাৰ পানীত) স্প্ৰে কৰিব পাৰি

ৰোগ আৰু ইয়াৰ নিয়ন্ত্ৰণ

১। হালধীয়া মজাইক ভাইৰাছ:

ক্ষতিৰ লক্ষণ:

- ভেন্দিৰ পাতৰ সিৰাবোৰ হালধীয়া হৈ পাতখিলা ‘মজাইক’ কৰাৰ নিচিনা হৈ পৰে

- বেছিকৈ আক্ৰান্ত হ’লে কুমলীয়া পালবোৰো হালধীয়া হৈ পৰে, আকাৰত সৰু হয় আৰু গছজোপা কঁটীয়া (বাঢ়ন নোহোৱা) হৈ পৰে।

- ভেন্দিৰ ফুল কমকৈ মেলে আৰু ফল ধৰাত বাধাপ্ৰাপ্ত হয়। ফল ধৰিলেও সেইবোৰ সৰু, টান আৰু খহতা হয়।

- ৫০-১০০ শতাংশলৈকে ভেন্দিৰ উৎপাদন ক্ষতি হয়।

- এবিধ বগা মাখি (White fly) ৰ দ্বাৰা এই ভাইৰাছ ৰোগ বিয়পে।

নিয়ন্ত্ৰণৰ দিহা:

- শস্যডৰা চাফচিকুনকৈ ৰাখিব লাগে আৰু আক্ৰান্ত গছবোৰ উভালি আঁতৰত পুতি থব লাগে।

- শস্যডৰাৰ চাৰিওফালৰ সীমাত ওখ প্ৰতিৰোধী শস্য যেনে, মাকৈ ৰোপন কৰিব লাগে।

- প্ৰতিবিঘা মাটিত ১ খনকৈ হালধীয়া আঠাযুক্ত কাৰ্ড আঁৰিব লাগে।

- নিমৰ পৰা নিষ্কাশিত ‘আঝাডিৰেকটিন’ ৫% ( প্ৰায় ২৫ মিলিলিটাৰ ৫০ লিটাৰ পানীত

মিহলাই) স্প্ৰে কৰিব লাগে

- ৰাসায়নিক নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে অক্সিদিমেটন-মিথাইল ২৫% ই.চি. (প্ৰতিবিঘাত ১৩৩ মিলিলিটাৰ ৬৬-১৩৩ লিটাৰ পানীত) বা ফেন’প্ৰপাথিন ৩০% ই.চি. (প্ৰতিবিঘাত ৩৩-৪৫ মিলিলিটাৰ ১০০-১৩৩ লিটাৰ পানীত)

২। পাতত ফুটফুটীয়া দাগ পৰা (Cercospora Leaf Spot):

ক্ষতিৰ লক্ষণ:

- পাতত মুগা নাইবা ক’লা বৰণৰ দাগ পৰা
- আক্ৰান্ত পাতবোৰ সৰি পৰে আৰু বতৰ সেমেকা হলে ই বেছিকৈ হয়

- আক্ৰান্ত পাতবোৰ আঁতৰাই পুৰি পেলাব লাগে
- নিমৰ পৰা নিষ্কাশিত ‘আঝাডিৰেকটিন’ ৫% ( প্ৰায় ২৫ মিলিলিটাৰ ৫০ লিটাৰ পানীত
মিহলাই) স্প্ৰে কৰিব লাগে।
- ৰাসায়নিক নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে অক্সিদিমেটন-মিথাইল ২৫% ই.চি. (প্ৰতিবিঘাত ১৩৩ মিলিলিটাৰ ৬৬-১৩৩ লিটাৰ পানীত) বা ফেন’প্ৰপাথিন ৩০% ই.চি. (প্ৰতিবিঘাত ৩৩-৪৫ মিলিলিটাৰ ১০০-১৩৩ লিটাৰ পানীত)

৩। পাউদাৰী মিলদিউ (Powdery Mildew):

ক্ষতিৰ লক্ষণ:

- পাতত কজলা পাউদাৰৰ নিচিনা লক্ষণ দেখা যায়
- আক্ৰান্ত পাতবোৰ হালধীয়া হৈ সৰি যায়

নিয়ন্ত্ৰণৰ দিহা:

- নিৰ্দিষ্ট জোখতহে ভেণ্ডি ৰোপন কৰিব লাগে
- ৰাসায়নিক নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে sulphur 80% WP (প্ৰতিবিঘাৰ বাবে ৪১৭ গ্ৰাম ১০০ – ১৩৩ লিটাৰ পানীত মিহলাই) স্প্ৰে কৰিব লাগে

৪। পুলিৰ গুৰি অংশ শুকাই লেৰেলি যোৱা (Damping off):

ক্ষতিৰ লক্ষণ:

- দুটা অৱস্থাত এই ৰোগ হব পাৰে- প্ৰথমে পুলি গজাৰ আগতে আৰু দ্বিতীয়তে পুলি গজাৰ পিছত
- প্ৰথম অৱস্থাত আক্ৰান্ত হলে পুলি গজি উঠাৰ আগতেই ই মৰি যায়
- দ্বিতীয় পৰ্যায়ত আক্ৰমণ কৰিলে পুলিবোৰৰ গুৰি অংশ চিঁযা হৈ পচিবলৈ ধৰে আৰু পুলিটো লেৰেলি যায়

নিয়ন্ত্ৰণৰ দিহা:
- গ্ৰীষ্ম কালত মাটি দ’কৈ চহাব লাগে
- মাটিৰ সৌৰকৰণ অৰ্থাৎ তিনি সপ্তাহৰ বাবে পলিথিনেৰে মাটিখিনি ঢাকি ৰখা
- মাটিত নিমৰ খলিহৈ প্ৰয়োগ কৰা
- ৰাসায়নিক ভেঁকুৰনাশক যেনে, Captan 75% WS ৰ দ্বাৰা বীজ শোধন ( ২০-৩০ গ্ৰাম প্ৰতি কিলোগ্ৰাম বীজত)
- পুলিৰ গুৰি অংশৰ মাটিত Captan 75% WS (প্ৰতি বিঘাৰ বাবে ৩৩৩ গ্ৰাম ১৩৩ লিটাৰ পানীত মিহলাই) স্প্ৰে কৰিব লাগিব

পুষ্টিহীনতা আৰু ইয়াৰ সংশোধন:

১। পটেছিয়াম মৌলৰ অভাৱ: